Ξύπνησα τις προάλλες μέσα στη νύχτα, με μια μουσική να αντηχεί μέσα στο κεφάλι μου. (Ήταν η μεταγραφή για πιάνο του Stephen Hough σε ένα τραγούδι του Quilter). Είναι, βέβαια, εξαιρετικά σύνηθες το φαινόμενο να υπάρχει ή να «κολλάει» μια μελωδία στο νου – συχνά σε ενοχλητικό βαθμό. Αλλά όταν αυτό συμβεί μέσα στον ύπνο έχω παρατηρήσει ότι, προφανώς ελλείψει άλλων ερεθισμάτων, μπορεί το πράγμα να είναι αρκετά πιο έντονο.
Αυτό που μου έκανε εντύπωση τις προάλλες είναι η καθαρότητα της μουσικής που υπήρχε στο κεφάλι μου, η τεράστια εγγύτητα προς το άκουσμά της. Η μελωδία, τα διαστήματα, οι διακυμάνσεις της δυναμικής, όλα "ήταν εκεί".
Αυτό που μου έκανε εντύπωση τις προάλλες είναι η καθαρότητα της μουσικής που υπήρχε στο κεφάλι μου, η τεράστια εγγύτητα προς το άκουσμά της. Η μελωδία, τα διαστήματα, οι διακυμάνσεις της δυναμικής, όλα "ήταν εκεί".
Δεν είναι, όντως, αξιοπρόσεκτο; Ποια οντολογική υπόσταση έχει άραγε μια μουσική που δεν ακούγεται; Πώς μπορείς να «σκέφτεσαι» ήχους; Πώς, με άλλα λόγια, μπορεί να αναπαράγεται κατά τρόπο όχι ηχητικό μια μουσική; Το ερώτημα έχει ενδιαφέρον, διότι η μουσική υπάρχει στην πραγματικότητα μόνο όταν ακούγεται, ο «κορμός» της υπόστασής της έχει να κάνει με τον ήχο και με τον χρόνο. Όταν «σκέφτεσαι» μια μελωδία ο ήχος καταργείται. Σε ορισμένες, μάλιστα, περιπτώσεις καταργείται και ο χρόνος- αν για παράδειγμα ονειρευτείς μια μουσική.
Ίσως υπάρχουν απαντήσεις σε όλα αυτά, ίσως η ιατρική να έχει προ πολλού επιλύσει τέτοια ζητήματα. Εικάζω ότι, στην περίπτωση των μελωδιών που «ηχούν» στο κεφάλι, δεν είναι η σκέψη που τις κινητοποιεί αλλά η μνήμη. Κατά τον ίδιο τρόπο που μπορούμε να «δούμε» ή να θυμηθούμε μια φωτογραφία, μια εικόνα, ένα περιστατικό, στο επίπεδο της μνήμης εννοώ, κατά παρόμοιο μηχανισμό, υπάρχουν «χώροι» της μνήμης που "ευθύνονται" για τις μουσικές "καταχωρήσεις". Απλή εικασία, βέβαια.
Αλλά το ερώτημα έχει και φιλοσοφικές προεκτάσεις, αρκετά πιο δυσεπίλυτες – και αρκετά πιο ενδιαφέρουσες. Προεκτάσεις που έχουν να κάνουν με την ουσία της μουσικής –εάν αυτή υπάρχει! Κάπου έχει γράψει ο Glenn Gould ότι music is the most unsubstantial substance, και βρίσκω εύστοχο τον αποφατισμό της παρατήρησής του...
1 comment:
Αγαπητέ μπλόγκερ της κλασικής μουσικής, ενδιαφέρον το κείμενό σου, αλλά, έχω να κάνω μια γενικότερη παρατήρηση επειδή δεν είναι η πρώτη φορά που επισκέπτομαι το μπλογκ σου. Έχω την εντύπωση ότι είναι εξαιρετικά εξειδικευμένο και (όχι απαραίτητα εκ προθέσεως...) απευθυνόμενο σε ένα πολύ κλειστό ακροατήριο. Αυτό θα μου πεις είαναι αρνητικό, είναι προβλημτικό; Δεν είμαι σίγουρος, αλλά νομίζω ότι από τη στιγμή που δημοσιεύεις κάτι, το κάνεις για να διαβαστεί και να γίνει γνωστό, αλλίως το κρατάς πιο διωτικό. Υπ' αυτήν την έννοια τα κείμενά σου, νομίζω ότι μοιάζουν να είναι γραμμένα από σένα για σένα. Για να δώσω ένα παράδειγμα: στο τελευταίο σου κείμενο μιλάς για τον Quilter και τον Hough, ωσάν να είναι τα πλέον γνωστά ονόματα σε όλο τον κόσμο, ενώ νομίζω ότι απαιτούνται κάτι παραπάνω απο γνώσεις επίλυσης σκανδιαναβικού σταυρόλεξου για να γνώρίζει κάποιος ποιοι είναι αυτοί. Γιατί να μην αναφέρεις δυο λόγια για το ποιος ήταν ο καθένας ή να κάνεις ένα link σε άλλο site ώστε όποιος θέλει να μάθει 2 λόγια παραπάνω; Εκτός βέβαια αν θέλεις σκόπιμα τα κείμενά σου να είναι προσεγγίσιμα μόνο σε πολύ εξειδικευμένο κοινό. Αλλά γιατί τότε δεν τα γράφεις στα αγγλικά, ώστε να είναι προσβάσιμα και σε άλλους μουσικόφιλους ανά τον κόσμο ; (σίγουρα περισσότεροι από ότι οι εν Ελλάδι). Ίσως πάλι, να θέλεις σκόπιμα να έχεις ένα επιτηδευμένο ύφος, ώστε να δημιουργείται "θόρυβος" και να έχεις πολλά σχόλια. Αλλά νομίζω ότι αυτό θα πρέπει να έχεις δεί ότι μάλλον δεν αποδίδει (με λίγες εξαιρέσεις, όπως αυτό το μακρόσυρτο σχόλιο). Περιμένω λοιπόν όχι τόσο την απάντησή σου, όσο το επόμενό σου post.
Post a Comment