Saturday, January 24

Beethoven's Fantasia and my Uncle

«Χρωστάω» την Φαντασία για Πιάνο, Ορχήστρα και Χορωδία του Μπετόβεν, στον θείο Σωτήρη.
Θα πρέπει να ήμουν μαθητής Γυμνασίου, όταν μου έδωσε μια κασέτα (τότε δεν υπήρχαν σι-ντι) με το έργο αυτό. Ο θείος μου ήταν (και είναι) λάτρης της κλασικής μουσικής, και η παρουσία του στα εφηβικά μου χρόνια υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική για την μουσική μου παιδεία. Πόσα έργα δεν γνώρισα μέσα απ’ τις δικές τους ένθερμες προτροπές! Το «αυτοκρατορικό» κοντσέρτο για πιάνο του Μπετόβεν, το κοντσέρτο του ιδίου για βιολί, την σουίτα «Περ Γκυντ» - είναι έργα που ξεπηδούν εντελώς αυθόρμητα στην μνήμη, μετά από τόσα χρόνια. Ο ίδιος ήταν (και είναι) άνθρωπος βαθύτατης ευαισθησίας, με άπειρα ακούσματα κάθε είδους μουσικής, αλλά και αυτοδίδακτος κιθαρίστας: θυμάμαι κάποια μέρα (πάει καιρός πολύς) που παίξαμε μαζί μια μεταγραφή της Άνοιξης του Βιβάλντι για βιολί και πιάνο – και ο Σωτήρης έπαιξε στην κιθάρα το μέρος του βιολιού!

Σκέφτομαι πόσο σημαντική μπορεί να αποδειχθεί η έγκαιρη χρονικά παρουσία στη ζωή, ενός ανθρώπου με ποιότητα, κριτήρια, ευαισθησίες. Στην φάση της διάπλασης του είναι, στα πολύ κρίσιμα χρόνια της εφηβίας, μια τέτοια παρουσία μπορεί να αποβεί καθοριστική για τις πτυχές εκείνες του χαρακτήρα που διεκδικούν μονιμότητα μέσα μας. Τέτοια, θαρρώ, υπήρξε για την ζωή μου η παρουσία του ανθρώπου αυτού. Μου ενέπνευσε την αγάπη του για την κλασική μουσική και με έκανε να αφουγκραστώ ήχους που έμελλε να κουβαλώ μέσα μου μέχρι σήμερα – ήχους που σίγουρα δεν θα με εγκαταλείψουν έως ότου κλείσω τα μάτια.

Αλλά, ξεκίνησα να μιλάω για την Φαντασία. Την άκουσα χθες μετά από πολλά χρόνια, σε μια συμπαθητική εκτέλεση με τον Serkin στο πιάνο, και την καταχάρηκα! Πράγμα ενδιαφέρον, διότι τα τελευταία χρόνια ο Μπετόβεν με συγκινεί όλο και λιγότερο, βρίσκω κουραστικό το πομπώδες και επιβλητικό στοιχείο που διέπει την ψυχή των έργων της ύστερης ιδίως περιόδου. Αλλά η Φαντασία είναι έργο που έχει ενδιαφέρον, εναλλαγές, ποικιλότητα ψυχικών διαθέσεων και μια χαρούμενη φρεσκάδα. Είχα βρει (πριν πολλά χρόνια) μια μεταγραφή του έργου για πιάνο και χορωδία – Κύριος οίδε που βρίσκεται καταχωνιασμένη η παρτιτούρα αυτή!- και είχα μελετήσει αρκετά το εισαγωγικό μέρος του πιάνου. Καθόλου εύκολο, θυμάμαι. Άραγε, παίζεται το έργο αυτό συχνά σήμερα, στις αίθουσες του κόσμου;