Λέει κάπου ο Pascal ότι δεν θα θα πρέπει να μιλά κανείς για το έργο του σε πρώτο ενικό (η μουσική μου, το κείμενό μου κοκ) αλλά σε πρώτο πληθυντικό, καθώς κάθε πνευματικό δημιούργημα κουβαλά εντός του πλήθος ανθρώπων που προηγήθηκαν και των οποίων η πνευματική προσφορά δεν εξαντλείται στο δικό τους έργο αλλά κυοφορείται μυστικά (ή και φανερά) στο νου και την έκφραση των κατοπινών.
Η πρόταση του Πασκάλ δεν περιγράφει απλώς μια αναμφίλεκτη αλήθεια· θέλει, νομίζω, να «δείξει» προς ένα φρόνημα – την στάση που καλόν είναι να τηρεί ο δημιουργός απέναντι στο έργο του: αυτό δεν είναι ατομικό του αυθύπαρκτο κατασκεύασμα – αιτία ελλοχεύοντος κομπασμού και έπαρσης, είναι ένα λιθαράκι προσωπικής συνεισφοράς σε κάτι που υπάρχει ήδη και που αποτελεί συλλογικό πνευματικό κατόρθωμα, ζώντων και τεθνεώτων. Αυτό δεν μειώνει το προσωπικό στοιχείο, την ιδιαιτερότητα του κάθε δημιουργού ή την (πιθανή) ριζική πρωτοτυπία του έργου. Μεταθέτει ωστόσο το προσωπικό, το ιδιαίτερο, το ριζικά νέο, στη διάσταση ενός φρονήματος απλότητας και ταπείνωσης, η οποία τα ομορφαίνει χωρίς να τα αναιρεί.
No comments:
Post a Comment