...Θυμάμαι με πολλή νοσταλγία τα σεμινάρια πιάνου που παρέδιδε στο Λονδίνο ο Μαρτίνος Τιρίμος, τον καιρό που σπούδαζα στην πόλη αυτή. Για όσους δεν τον έχουν ακουστά, να πω πολύ απλά ότι πρόκειται για έναν από τους αληθινά μεγάλους πιανίστες της εποχής μας. Είχα την τύχη να τον συναναστραφώ και μπορώ να μιλήσω εξίσου ένθερμα και για την ανθρώπινη ποιότητά του: άνθρωπος ζεστός, γλυκύς, με βαθιά καλλιέργεια. Όμορφη ψυχή.
Τα σεμινάρια γίνονταν στο Morley College, ένα (μάλλον παρακμιακό) κολέγιο κάπου στο Waterloo, κάθε Τρίτη βράδυ, και τα παρακολουθούσαν περί τα δέκα άτομα, στην πλειοψηφία τους φοιτητές. Η διαδικασία ήταν η συνήθης για τέτοια σεμινάρια: προεπιλέγονταν τρία άτομα, που είχαν καταλλήλως ετοιμαστεί, και ο Μαρτίνος τούς άκουγε και σχολίαζε – κάτι σαν «ιδιαίτερο ενώπιον κοινού».
Η αίθουσα σχετικά μικρή -στο μέγεθος μιας σχολικής τάξης-, περιμετρικά τζάμια θολά από τη λονδρέζικη υγρασία και το κρύο, στη μέση δύο Steinway, κάπου στο βάθος ένας μαυροπίνακας με πεντάγραμμα.
Τα μαθήματα συχνά εξελίσσονταν σε μουσική μυσταγωγία - όχι τόσο λόγω του επιπέδου των μαθητών όσο, κυρίως, λόγω της αστείρευτης μουσικής έμπνευσης του δασκάλου τους. Ο Τιρίμος μπορούσε κυριολεκτικά να μεταμορφώσει την ερμηνευτική προσέγγιση ενός έργου. Ήταν τόσο εύστοχες οι παρατηρήσεις του, τόσο εύγλωττος ο τρόπος που ανέλυε σημεία της μουσικής, τόσο καίριες οι επισημάνσεις του και η έμφαση του στην ουσιώδη λεπτομέρεια, ώστε τα βράδια της Τρίτης ήσαν για μένα ώρες αληθινά αναντικατάστατες.
Αλλά, το πιο σημαντικό απ’ όλα ήταν ότι, μέσα απ’ τα μαθήματα του Μαρτίνου έπαιρνες μια κάποια γεύση-υποψία της αληθινής ουσίας της μουσικής, με άλλα λόγια, ξέφευγες από τα μαθησιακά πλαίσια του πράγματος, για να εισέλθεις «σε λιμένας πρωτοειδωμένους», εκεί όπου ενοικεί η οντολογία της μουσικής – αυτό που είναι όντως. Συνειδητοποίησα, αίφνης, ότι το ζητούμενο από την ερμηνεία ενός έργου βρισκόταν πέρα και απ’ τις νότες και απ’ τον χρωματισμό, το νόημα ενυπήρχε σε μια «συνολικότητα» που άγγιζε σφαίρες εντελώς απρόσιτες στον λόγο ή ακόμα και το συναίσθημα, απολύτως προσβάσιμες, ωστόσο, από κάποιον (ας μου επιτραπεί να πω), γνώστη του «λόγου των ήχων» - και τέτοιος είναι ο Μαρτίνος Τιρίμος. Πόσο τρομερά σημαντικό είναι αυτό! Ώρες επίμοχθης μελέτης ατελείωτες πάνε περίπατο αν το «παράθυρο» προς την αλήθεια της μουσικής παραμένει αόρατο ή κλειστό. Το ενδεχόμενο μιας αίσθησης ματαιοπονίας είναι υπαρκτό, ίσως και αναπόφευκτο – και προέκυπτε κάποιες φορές και στα σεμινάρια: Ξοδεύεις άπειρο χρόνο για να μάθεις τις νότες, άλλο τόσο για να αποδώσεις όσο μπορείς τις ερμηνευτικές ενδείξεις, και να που είσαι μονάχα στην αρχή. Τουλάχιστον, η «αρχή» αυτή δεν είναι εκ του μηδενός αλλά σημαίνει την είσοδο σε μια άλλη διάσταση, αυτήν για την οποία μίλησα πιο πάνω. Αλλά επειδή δεν είμαστε όλοι τόσο προικισμένοι, ούτε και έχει δοθεί σε όλους αυτό το τάλαντο στον ίδιο βαθμό, δύσκολο είναι να ξεφύγεις από την απογοήτευση με την οποία σε φέρνει αντιμέτωπο η ανεπάρκειά σου. Όπως και να’ χει, η ψυχρολουσία που συχνά παίρναμε όταν παίζαμε στον Τιρίμο τελικά λειτουργούσε ευεργετικά. Διότι, με το τέλος του μαθήματος, το «παράθυρο» ήταν όχι μόνο ορατό αλλά (πολύ συχνά) και ανοιχτό στην θέα ανεξερεύνητων οριζόντων.
Νομίζω, εκεί έγκειται το μεταμορφωτικό «άγγιγμά» του στην μουσική που του παίζαμε εκείνα τα βράδια της Τρίτης, φερέλπιδες εμείς, πλην αδαείς, πιανίστες...
No comments:
Post a Comment