Έλαβα σήμερα ένα ενδιαφέρον "σχόλιο" του Β. Αργ. σε σκέψεις μου της περασμένης εβδομάδας. Το "αναδημοσιεύω" εδώ, για να μην χαθεί στα σχόλια...
Έχω την αίσθηση ότι η καλλιτεχνική δημιουργία όπως και η έμπνευση είναι πολύ δύσκολα ορίσιμες (και η προέλευση τής δεύτερης ακόμα δυσκολότερα προσδιορίσιμη). Το αυτό ισχύει και για τα κριτήρια πειστικότητας (άρα αξίας) μιας ερμηνείας, αφού στην ουσία είναι και αυτή ένα είδος (νέας) δημιουργίας. Η περίφημη "αντικειμενικότητα" στην εκτίμηση της τέχνης είναι κάτι που ποτέ δεν θα υπάρξει... Υπάρχουν όμως δύο σταθερές, που αν δεν οδηγούν στην "αντικειμενικότητα", τουλάχιστον περιορίζουν το αχανές του πλήθους των υποκειμενικών εκτιμήσεων: η πρώτη είναι το consensus των ειδημόνων και η δεύτερη ο χρόνος. Ούτε η πρώτη χωρίς τη δεύτερη, ούτε η δεύτερη χωρίς την πρώτη. Από κοινού οι δύο αυτοί κριτές μπορούν όχι να μας προσδιορίσουν το "γιατί" ένα έργο αξίζει, αλλά να αποφανθούν αν πράγματι αυτό αξίζει ή όχι. Άπαξ και αξίζει, αρχίζει το προσωπικό έργο της κάθε υποκειμενικότητας να εμβαθύνει στην άξια καλλιτεχνική δημιουργία και να ανακαλύψει τον πλούτο της. Ή να πάρει τις αποστάσεις της από αυτό, αναγνωρίζοντας την ασυμβατότητα του γούστου τους. Υπάρχουν πειστικές εξηγήσεις γιατί μια καλλιτεχνική δημιουργία είναι καλή ή όχι... Πλην όμως, όσο συγκεκριμένες και να είναι, παραμένουν σε περιοχές υποκειμενικές ή, στην καλύτερη περίπτωση, περιορισμένα δι-υποκειμενικές. Αντίθετα, οι δύο σταθερές που αναφέραμε, ξεπερνούν κάπως τα όρια του διυποκειμενισμού, έστω κι αν δεν καταφέρνουν να φτάσουν τον χειμερικό στόχο της αντικειμενικότητας. Εξάλλου, αν υπήρχε στην τέχνη αντικειμενικότητα, τότε θα της έλειπε η ελευθερία. Και αν της έλειπε η ελευθερία, τα όρια της ομορφιάς της θα ήταν πολύ στενά...
Β.Αργ.
2 comments:
Τα κριτήρια της ομορφιάς θα ήταν πολύ στενά χωρίς ελευθερία... δεν διαφωνώ...
μα... κι αυτή η ελευθερία δεν έχει κάποια όρια;
Υπάρχουν για παράδειγμα "αντικειμενικά" ωραία έργα τέχνης ή ερμηνείες ... και "αντικειμενικά" κακά έργα ή ερμηνείες. Δεν είναι έτσι;
Τώρα στο μέσο... στο κομμάτι με τις τεράστιες αποχρώσεις του γκρίζου ... εντάξει, παίζει η υποκειμενική ματιά.
Τι λες, Βασίλη;
Όσο κρατάς τη λέξη "αντικειμενικός" σε εισαγωγικά, συμφωνούμε, διότι έτσι δηλώνεται η... σχετικότητά της! Αντικειμενικά ωραία και αντικειμενικά άσχημα έργα τέχνης υπάρχουν. Όμως είναι ο χρόνος και το consensus των ειδικών που έχουν προσδώσει αυτή την αντικειμενικότητα. Και αυτή η "αντικειμενικότητα" δεν πρόκειται ποτέ να είναι εξαντλητική, σαρωτική. Πάντα θα αφήνει χαραμάδες για υποκειμενικές αξιολογήσεις σε δημόσιο ή ιδιωτικό επίπεδο. Έτσι αντιλαμβάνεται τα πράγματα ο νεωτερικός πολιτισμός, αμετάθετη βάση του οποίου αποτελεί η υποκειμενική αυτονομία...
Post a Comment